تبیین جامعه شناختی مصرف حامل های انرژی و ارائه الگوی بهینه مصرف

امروزه انرژی به عنوان یکی از مهمترین ملزومات توسعه کشورها محسوب می شود و اهمیت آن در زندگی انسانها به حدی است که برخی نظریه پردازان اجتماعی معتقدند که باید تغییرات انرژی و تکنولوژیک را محور مرکزی تغییرات و تحولات فرهنگی قرار داد و همچنین بیان می کنند که همه جوامع برای بقا احتیاج به تکنولوژی هایی برای صرفه جویی انرژی دارند. ایران کشوری است با منابع غنی و نیز سطح بالایی از میزان مصرف انرژی در مقایسه با سایر کشورهای جهان. این سطح استفاده از منابع انرژی علاوه بر خطر نابودی آنها، پیامدهای منفی متعددی در ابعاد مختلف زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد. از اینرو محقق به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مصرف حامل های انرژی در این کشور پرداخته است و برای تحدید موضوع، تنها عوامل اجتماعی موثر بر مصرف برق را در بین خانواده های اصفهانی مطالعه کرده است. روش تحقیق این پژوهش، روش تحقیق ترکیبی است، با استفاده از طرح ترکیبی متوالی کمی- کیفی. به این صورت که بار عمده تحقیق روی بخش کمی مطالعه است. برای این منظور محقق با مبنا قرار دادن روش های کمی تحقیق و با استفاده از پیمایش و به کار گیری پرسشنامه برای جمع آوری داده ها از بین 400 مشترک در بین مشترکین برق خانگی شهر اصفهان اقدام نموده و در مرحله بعد برای تکمیل یافته های بخش کمی به روش کیفی تحقیق روی آورده است و به صورت هدفمند به مصاحبه نیمه ساختمند با پانزده نفر از مصاحبه شوندگان پرداخته است. برآورد رگرسیونی عوامل اجتماعی موثر بر مصرف انرژی نشان می دهد که این عوامل قادرند یازده درصد واریانس میزان مصرف برق خانواده ها را تبیین کنند. آزمون مدل مسیر متغیرهای تحقیق نیز نشان می دهد عواملی که بیشتر بعد کنشی و رفتاری دارند مثل سبک زندگی، کنش های طرفدارانه محیط زیستی و نیز پایبندی به انجام کنش های صرفه جویانه سهم بالاتری در تبیین واریانس متغیر وابسته دارند. متغیر مهم دیگر در این میان، میزان مساله قلمداد کردن مصرف بی رویه برق از سوی مصرف کنندگان است. این یافته ها نشان می دهند که برای دست یابی به الگوی بهینه مصرف برق در بین خانواده ها باید نخست با تعریف مصرف بی رویه برق به عنوان یک مساله اجتماعی زمینه را برای تغییر رفتار مصرف کنندگان فراهم کرد تا تغییر نگرش های آنان. واژه های کلیدی: تغییر نگرش ها، سبک زندگی،کنش صرفه جویانه، رفتار زیست محیطی، مدل جامعه شناختی مصرف بهینه برق